ماده ۳۸ قانون تأمین اجتماعی چیست؟
ماده ۳۸ قانون تامین اجتماعی
ماده ۳۸ قانون تأمین اجتماعی در ایران به عنوان یکی از مقررات مهم در زمینه حقوق کاری و بیمه اجتماعی مطرح است.
[highlight color=”orange”]این ماده به کلیه فعالیت‌هایی که ماهیت دستمزدی و حق‌الزحمه‌ای دارند، اعم از پیمانکاری عمرانی یا غیرعمرانی، اعم از صنعتی، خدماتی، یا تولیدی اشاره دارد.[/highlight]
نکته مهم در مورد ماده ۳۸ این است که تعیین نوع فعالیتی که مشمول این ماده می‌شود، به ماهیت دستمزدی آن فعالیت بستگی دارد.
[box type=”shadow” align=”aligncenter” class=”” width=””]اگر فرد یا شرکتی به عنوان پیمانکار در یک پروژه فعالیت داشته باشد و به عنوان مقاطعه‌کار به افراد دیگر که در پروژه شرکت می‌کنند، حق دستمزد یا حق‌الزحمه پرداخت کند، این موضوع زیر حساب ماده ۳۸ قرار می‌گیرد.[/box]
مفهوم مقاطعه‌کار و پیمانکار
مفهوم مقاطعه‌کار و پیمانکار در اینجا اهمیت دارد. مقاطعه‌کار به فرد یا شرکتی اشاره دارد که به عنوان فرعی در پروژه‌ای که پیمانکار اصلی درگیر است، مشغول به کار می‌شود و از او خدماتی را دریافت می‌کند.
[highlight color=”orange”]در صورتی که انجام کار به اشخاص دیگر واگذار شود، کارفرما در قرارداد خود متعهد می‌شود کل حق بیمه را به ترتیب مقرر در قانون پرداخت کند.[/highlight]
قراردادهای پیمانکاری
قراردادهای پیمانکاری به سه دسته تقسیم می‌شوند:
قراردادهای پیمانکاری مشمول طرح‌های عمرانی
- ضوابط معینی در این بخش دخیل هستند.
- حق بیمه تعیین شده درصدی از مبلغ قرارداد است.
قراردادهای پیمانکاری غیرعمرانی
- مشمول قوانین خاص و مختلفی هستند.
- تهیه مصالح به عهده پیمانکار و حق بیمه بر اساس درصد کل کارکرد محاسبه می‌شود.
موارد خاص قراردادهای غیرعمرانی
تعیین حق بیمه بر اساس درصد ناخالص کل کارکرد.
حق بیمه در قراردادهای پیمانکاری
- حق بیمه در قراردادهای عمرانی مشاوره‌ای، عمرانی اجرایی، و غیرعمرانی به ترتیب 15.6%، 6.6%، و 7.7% از ناخالص کل کارکرد است.
- در قراردادهای دستمزدی و خدماتی غیرمکانیکی، حق بیمه 15% از کل مبلغ قرارداد است.
- برای قراردادهای نصب تجهیزات، محاسبه حق بیمه به تفکیک نوع نصب (مکانیکی یا غیرمکانیکی) انجام می‌شود.
- اگر کارگران پیمانکار مشمول قانون خاص حمایتی خارج از تامین اجتماعی باشند، در صورتی که کار مستقیماً توسط پرسنل رسمی آن سازمان انجام شود، حق بیمه بر اساس تصویب‌نامه مذکور محاسبه نمی‌شود.
- این تفکیکات در محاسبه حق بیمه قراردادهای پیمانکاری، نقطه اساسی جهت حفظ حقوق و اهمیت توجه به جزئیات در قراردادها می‌باشد.
تبصره ماده ۳۸ قانون تامین اجتماعی
تبصره ماده ۳۸ قانون تامین اجتماعی که در بخشنامه شماره 14 سازمان تامین اجتماعی ذکر شده است، به شرح زیر است:
کلیه کارفرمایان مشمول این ماده و همچنین ماده 29 قانون تامین اجتماعی موظف به اقدامات زیر هستند:
- مطالبات سازمان تامین اجتماعی درخصوص مقاطعه کاران و مهندسین مشاور، که حداقل یک سال از تاریخ پایان یا فسخ قرارداد با آنان گذشته و در این مدت به دلیل اجرای قرارداد و پرداخت حق بیمه کارکنان، به سازمان تامین اجتماعی مراجعه نکرده‌اند، باید با اعلام فهرست مشخصات مقاطعه کاران و مهندسین مشاور، پنج درصد کل هزینه کار و آخرین قسط پرداخت نمایند.
- میزان حق بیمه پس از قطعی شدن طبق قوانین و بر اساس آراء هیات تجدید نظر موضوع ماده 44 قانون تامین اجتماعی و اطلاع از سوی سازمان تامین اجتماعی، در طی بیست روز از تاریخ اطلاع‌رسانی توسط سازمان، اعلام خواهد شد. نحوه اجرای این تبصره موضوع یک آیین‌نامه خاص خواهد بود که توسط سازمان تامین اجتماعی تدوین و با تصویب هیئت وزیران مورد تأیید قرار خواهد گرفت.
[box type=”shadow” align=”aligncenter” class=”” width=””]در تبصره ماده ۳۸ قانون تأمین اجتماعی که در بخشنامه شماره ۱۴ سازمان تأمین اجتماعی مطرح شده است، توجه به اطلاعات و نکات حائز اهمیت در ارتباط با قراردادهای پیمانکاری و حقوق کارکنان پیمانکار فرعی انجام می‌شود.[/box]
در این متن موردهای زیر به وضوح بیان شده‌اند:
تحویل قرارداد
- قرارداد پیمانکاری باید به‌محض انعقاد توسط کارفرما به شعبه تأمین اجتماعی تحویل داده شود.
- ارتباط با شعبه تأمین اجتماعی و درخواست اخذ کد کارگاهی در ابتدای اجرای پروژه اجتناب‌ناپذیر است.
ثبت نام پرسنل
پرسنل مشغول در پروژه باید بلافاصله پس از استخدام در شعبه تأمین اجتماعی ثبت نام و شماره بیمه فعال گردند.
پرداخت دستمزد
صورت دستمزد پرسنل باید با رعایت مفاد ماده ۲۸ قانون تامین اجتماعی و در مهلت قانونی ماده ۳۹ به شعبه تحویل داده شود.
ارتباط با قرارداد دست دوم
در صورت انعقاد قرارداد دست دوم (پیمانکار فرعی)، لازم است در متن قرارداد به قرارداد اصلی اشاره شود و نسخه‌ای از قرارداد دست دوم به شعبه تأمین اجتماعی ارسال شود.
رعایت شرایط اجتماعی و حقوق کارکنان
[highlight color=”orange”]با توجه به مفاد ماده ۳۸ قانون تأمین اجتماعی و ماده ۱۳ قانون کار، کنترل پرداخت حقوق و مزایای پرسنل پیمانکار فرعی و رعایت شرایط حفاظت ایمنی و بیمه مسئولیت مدنی از وظایف واگذارنده است.[/highlight]
آدرس و اطلاع‌رسانی
نشانی پیمانکار در قرارداد و اعلام آخرین تغییرات نشانی از نظر ابلاغ مرسوله‌های تأمین اجتماعی حائز اهمیت است و باید به دقت رعایت شود.
تغییرات نشانی
در صورت تغییر نشانی قانونی، مراتب با تصویر روزنامه رسمی به شعبه تأمین اجتماعی اطلاع داده شود.
گزارش حادثه
در صورت وقوع حادثه، ظرف 3 روز اداری باید فرم برگ حادثه تنظیم و اعلام شود.
پرداخت حق بیمه
ثبت و پرداخت حق بیمه کارکنان پیمانکار دست دوم در لیست‌های ارسالی پیمانکار اصلی جداً خودداری شود.
مفاصا حساب
در صورتی که ظرف یکسال از خاتمه قرارداد اقدامی برای دریافت مفاصا حساب انجام نگیرد، صندوق تأمین اجتماعی بر اساس اطلاعات قرارداد حق بیمه را محاسبه و مطالبه خواهد کرد.
اعتراض
[box type=”shadow” align=”aligncenter” class=”” width=””]مهلت اعتراض به صورت حساب برآوردی تا ۳۰ روز از تاریخ ابلاغ اعلام بدهی می‌باشد. در مهلت مقرر به اعلام بدهی کتباً در دو نسخه اعتراض و در دبیرخانه شعبه ثبت گردد.[/box]
این دستورالعمل‌ها و نکات به‌طور کلی برای اطمینان از رعایت مقررات و حقوق کارکنان در قراردادهای پیمانکاری ارائه شده‌اند.
قراردادهای کلید در دست|تفکیک و محاسبه حق بیمه
قراردادهای گاز رسانی
- [highlight color=”orange”]در پروژه‌های خطوط انتقال:[/highlight]حق بیمه بر اساس 70% کارکرد مکانیکی (حمل، نصب، و اجرا) با مصالح به نسبت 7% و 30% کارکرد غیرمکانیکی محاسبه و وصول می‌شود، حق بیمه آن به نسبت 7% و 20% از ناخالص کل کارکرد مکانیکی و غیرمکانیکی به ترتیب محاسبه می‌گردد.
- [highlight color=”orange”]در قراردادهای صرفاً نصب کنتور و رگلاتور:[/highlight]حق بیمه نسبت به ناخالص و نصب به میزان 15% محاسبه می‌شود.
قراردادهای خطوط انتقال نیرو
[highlight color=”orange”]در پروژه‌های خطوط انتقال:[/highlight] 75% کارکرد مکانیکی با مصالح به نسبت 7% و 25% کارکرد غیرمکانیکی محاسبه و وصول حق بیمه به ترتیب به نسبت 7% و 15% از ناخالص کل کارکرد مکانیکی و غیرمکانیکی اجرا می‌شود.
قراردادهای نصب و راه‌اندازی پست‌های انتقال نیرو
[highlight color=”orange”]در پروژه‌های پست‌های انتقال:[/highlight]80% کارکرد مکانیکی با مصالح به نسبت 7% و 20% کارکرد غیرمکانیکی محاسبه و وصول حق بیمه به ترتیب به نسبت 7% و 15% از ناخالص کل کارکرد مکانیکی و غیرمکانیکی اجرا می‌شود.
در تمام موارد فوق، حق بیمه بیکاری به میزان یک نهم حق بیمه محاسبه می‌شود.
در قراردادهای حمل و نقل ریلی، حق بیمه به میزان 7% سهم پیمانکار محاسبه و وصول و مفاصا حساب نسبت به کل کارکرد قرارداد صادر گردد. هشتاد درصد مبلغ پیمان از پرداخت حق بیمه معاف است.
توجه به این نکات در محاسبات حق بیمه قراردادهای کلید در دست، اطمینان از پوشش کامل حقوق و مزایا به عهده‌ی هر طرف قرارداد قرار می‌گیرد و ایجاد شفافیت و انصاف در این تعاملات حیاتی اجتماعی تضمین می‌شود.
قراردادهای کامپیوتر با اشخاص حقیقی و حقوقی| تنظیم و وصول حق بیمه
اشخاص حقوقی
- در صورت داشتن پیمانکار اسناد قانونی و دفاتر مربوط، محاسبه و مطالبه حق بیمه قرارداد از ماخذ مندرج در بخشنامه ۱۴ جدید درآمد خود خودداری شود. وصول حق بیمه ماهیانه کارکنان بر اساس گزارش بازرسی از دفاتر انجام گیرد. در صورتی که پیمانکار لیست و حق بیمه کارکنان خود را به طور ماهیانه ارسال و پرداخت نماید، مفاصا حساب قرارداد صادر گردد، و اگر تعهدنامه حسابرسی ارائه کرده باشد، مفاصا حساب به ترتیب محاسبه گردد.
- برای پیمانکارانی که لیست و حق بیمه کارکنان خود را ارائه نکرده‌اند، از دفاتر آنان حسابرسی انجام شده و بر مبنای آن، حق بیمه وصول و سپس مفاصا حساب صادر گردد.
- اگر پیمانکار فاقد دفاتر قانونی بوده و یا از ارائه دفاتر خودداری کند، با استعلام درصد مکانیکی و غیرمکانیکی کارکرد از واگذارنده کار نباشد، حق بیمه آنها به ماخذ ۷ درصد به اضافه بیمه بیکاری محاسبه و وصول شود. قراردادهای مربوطه از نظر سازمان به عنوان مکانیکی محسوب گردند و سپس مفاصاحساب قرارداد صادر گردد.
اشخاص حقیقی
- اگر پیمانکار به تنهایی و شخصا کار موضوع قرارداد را انجام دهد و از نیروی انسانی دیگر استفاده نکند، مشمول ماده ۳۸ قانون تامین اجتماعی نخواهد بود و واگذارنده کار باید بدون اخذ مفاصاحساب با پیمانکار تسویه حساب کند.
- اگر پیمانکار برای انجام کار از نیروی انسانی دیگر نیز استفاده کند، حق بیمه کارکنان قرارداد به ماخذ ۷ درصد ناخالص کارکرد محاسبه و با افزودن بیمه بیکاری مربوطه وصول شود.
حق بیمه در قراردادهای معادن
[highlight color=”orange”]در قراردادهای معادن، حق بیمه با نرخ چهار و نیم درصد ناخالص کارکرد محاسبه می‌شود.[/highlight]
این نرخ به عنوان تعیین‌کننده حق بیمه در این نوع قراردادها در نظر گرفته می‌شود. دلیل کاهش نرخ حق بیمه در پیمان‌های معدنی به دلیل استفاده بیش از حد از ماشین‌آلات و هزینه‌های بالای این صنعت می‌باشد.
موضوع قراردادهای پیمانکاری و اجرای ماده ۳۸ قانون تأمین اجتماعی
در قراردادهای پیمانکاری، اجرای ماده ۳۸ قانون تأمین اجتماعی به شکل زیر مدنظر قرار می‌گیرد:
بخشنامه حق بیمه قراردادهای پیمانکاری
مطابق ماده ۶۰ قانون تأمین اجتماعی، حوادث ناشی از کار حوادثی هستند که در حین انجام وظیفه و به دلیل آن برای بیمه‌شده رخ می‌دهد.
[highlight color=”orange”]مسئولیت کیفری حوادث بر عهده مقصر یا مقصرین حادثه بوده و بر اساس رأی قضایی تعیین می‌شود.[/highlight]
همچنین، مسئولیت اجرای مقررات و ضوابط فنی و بهداشت کار بر عهده کارفرما یا مسئولین واحدهای مربوط به این مقررات است. در صورت عدم رعایت این مقررات و حادثه ناشی از آن، کارفرما یا مسئولان واحد مربوط مسئولیت کیفری و حقوقی حادثه را به عهده خواهند داشت.
مهلت اعتراض به حق بیمه چقدر است؟
ماده ۴۲ قانون تأمین اجتماعی و فرصت اعتراض
به اطلاع کلیه کارفرمایان محترم می‌رساند که طبق مقررات ماده 42 قانون تأمین اجتماعی، درصورت بروز اختلافات در میزان حق بیمه و خسارات تأخیر تعیین‌شده توسط سازمان، این امکان به شما فراهم شده است که ظرف مدت 30 روز پس از ابلاغ مقررات معترض خود را به صورت کتبی به سازمان اعلام نمایید. سازمان ملزم به بررسی و تصمیم‌گیری درباره اعتراض شما در هیأت بدوی تشخیص مطالبات می‌باشد و متعاقباً نتایج اعتراض شما را در مدت یک ماه از دریافت آن به شما اعلام خواهد کرد.
اعلام قطعی حق بیمه و خسارات در صورت عدم اعتراض
در صورتی که کارفرما اقدام به اعتراض ننماید، طبق مفاد ماده 50 قانون، سازمان مختار به قطعی و وصول میزان حق بیمه و خسارات تعیین‌شده خواهد پرداخت. لازم به ذکر است که مهلت اعتراض برای پیمانکاران به حق بیمه تعینی نیز در مدت 30 روز پس از ابلاغ معتبر محاسبه می‌شود. اعلام ابلاغ معتبر به موجب قوانین و مقررات و با رعایت تمامی تشریفات قانونی انجام خواهد شد (مطابق قانون آئین دادرسی مدنی 1379).
حق اعتراض به رأی هیأت ها و مراجع قضائی
آرای صادره از هیأت بدوی تشخیص مطالبات می‌توانند در هیأت تجدیدنظر قابل اعتراض باشند و در نهایت، در صورت نیاز، رأی مرجع تجدیدنظر در دیوان عدالت اداری نیز قابل اعتراض است.
جهت کسب اطلاعات بیشتر و اعلام اعتراض خود، شما می‌توانید به وکیل بیمه مراجعه نمایید. ما، در خدمت شما هستیم تا حقوق و تعهدات شما به نحو منصفانه حفظ شود.
بهبود مفاهیم حق بیمه در قراردادهای پیمانکاری با رویکرد به ماده ۳۸ قانون تأمین اجتماعی
از این پس، هر گونه ترس و نگرانی کارفرما از انجام تکلیفات مزبور می‌تواند با بهره‌گیری از سیاست‌ها و اصلاحات جدیدی که در قراردادهای پیمانکاری به اجرا گذاشته‌ایم، برطرف گردد. جزئیات زیر، به بهبود این مفاهیم اشاره دارد:
تکلیف پیمانکار در بیمه‌گذاری
از این لحظه به بعد، پیمانکار مکلف به بیمه‌گذاری کارگران خود می‌شود و این وظیفه بر عهده او است. در صورتی که کارفرما از انجام این تکلیف خودداری کند، متعاقباً به پرداخت جریمه درصدی از مبلغ کل پروژه و آخرین قسط به پیمانکار ملزم خواهد شد.
تأمین ضمانت اجرایی از سوی کارفرما
کارفرما با اعلام تعهد به پرداخت 5 درصد از مبلغ پروژه به‌عنوان ضمانت اجرایی، اطمینان حاصل خواهد کرد که تمامی مسئولیت‌ها و تعهدات قانونی به‌درستی انجام گرفته و از هر گونه تخلفی پیشگیری شده است.
پرداخت حق بیمه و خسارات بدون اخذ مفاصا حساب
در صورتی که کارفرما اقدام به پرداخت مبلغ 5 درصد و آخرین قسط به پیمانکار نماید، بدون اخذ مفاصا حساب، این پرداخت به‌عنوان ضمانت اجرایی و اطمینان‌بخش به‌حساب می‌آید. این بخش از قرارداد به اجرای حقوقی تبدیل شده و در صورت تخلف، سازمان می‌تواند از کارفرما مطالبه کند.
با این تغییرات، امیدواریم که ارتقاء در روابط پیمانکاران و کارفرمایان به وقوع بپیوندد و همواره همکاری مثمر ثمری را در اجرای پروژه‌ها به‌دست آوریم.
ارائه خدمات غیر حضوری مفاصا حساب ماده ۳۸ قانون تأمین اجتماعی
[box type=”shadow” align=”aligncenter” class=”” width=””]ارتقاء خدمات دولت الکترونیکی و ارایه خدمات غیرحضوری در زمینه مفاصا حساب‌های ماده ۳۸ قانون تأمین اجتماعی.[/box]
در اینجا، چند نکته مهم از متن بخشنامه را می‌توان برجسته کرد:
شماره کارگاهی و حساب کاربری
- کارفرمایان موظف هستند شماره کارگاهی در سیستم جامع اتوماسیون بیمه‌ای دریافت کنند.
- موظف به ایجاد حساب کاربری در سامانه خدمات الکترونیک و غیرحضوری سازمان شوند.
استفاده از خدمات الکترونیک
- ابلاغ مفاصاحساب به واگذارندگان کار از طریق شماره کارگاهی و حساب کاربری انجام می‌شود.
- تکمیل فرم درخواست و تعهدنامه استفاده از خدمات الکترونیک در سامانه الکترونیک الزامی است.
شناسایی شماره کارگاه
در هنگام تخصیص ردیف پیمان، شماره کارگاه با رعایت ضوابط نامنویسی متمرکز کارگاه و پیمان باید شناسایی و ثبت شود.
انطباق اطلاعات
- لازم است اطلاعات کلیه ردیف پیمان‌ها با اطلاعات ثبت شده در سیستم مکانیزه انطباق یابد.
- نیاز به اصلاح و تکمیل قراردادها بر اساس اطلاعات پرونده مطالباتی قرار داده می‌شود.
اهمیت اقدام سریع
با توجه به اهمیت موضوع، لازم است تمامی اقدامات به سرعت و با دقت انجام شود.
این بخشنامه به واگذارندگان کار و مقاطعه‌کاران توجیه می‌دهد که با ایجاد حساب کاربری الکترونیکی و انجام فرآیندهای لازم، می‌توانند به خدمات غیرحضوری در زمینه مفاصا حساب‌های ماده ۳۸ قانون تأمین اجتماعی دسترسی داشته باشند و این اقدامات باعث کاهش مراجعات حضوری می‌شود.
مشاوره حقوقی تخصصی با وکیل بیمه
آیا به دنبال راهنمایی حقوقی در زمینه ماده 38 قانون تامین اجتماعی هستید؟ با وکیل بیمه متخصص ما تماس بگیرید و از تخصص و تجربه ما در این زمینه بهره‌مند شوید.
خدمات ما شامل:
تبیین حقوق و تعهدات
ما با دقت به مفاد قانون تامین اجتماعی می‌پردازیم و حقوق و تعهدات شما را به شفافیت توضیح می‌دهیم.
مشاوره فردی
به شما در یک جلسه مشاوره فردی کمک می‌کنیم تا بهترین تصمیمات حقوقی را برای وضعیت خود بگیرید.
مواقع بحرانی
در مواقع بحرانی، ما به شما راهنمایی می‌کنیم تا از حقوق خود بهترین استفاده را ببرید.
نمایندگی در دعاوی
اگر نیاز به نمایندگی در دعاوی حقوقی دارید، وکلای متخصص ما در دادگاهها به شما همراهی خواهند کرد.
اعتماد به تخصص و تجربه ما. برای یک مشاوره حقوقی موثر و کارآمد، با ما تماس بگیرید. حقوق شما ارزشمند است، ما در کنار شما هستیم تا آن را حفظ کنیم.
سلام شبتون بخیر. می‌خواستم بدونم طبق ماده ۳۸ ، یک گرافیست که صرفا کارش طراحی هست، تو کدوم زیرشاخه قرار میگیره؟