دریافت اجرت المثل در صورت طلاق از طرف زن
دریافت اجرت المثل در صورت طلاق از طرف زن: شرایط، میزان و نحوه مطالبه
پس از انعقاد عقد نکاح، زن و شوهر در مقابل یکدیگر حقوقی دارند که به موجب شرع و قانون مدنی، برای هر دو طرف الزام‌آور است. یکی از این حقوق، حق دریافت اجرت‌المثل برای زن است که در نتیجه‌ی انجام امور منزل و کارهایی که شرعاً به عهده زن نیست، به وی تعلق می‌گیرد.
این مقاله به بررسی شرایط، میزان و نحوه دریافت اجرت المثل در صورت طلاق از طرف زن می‌پردازد.
آیا اجرت‌المثل در صورت طلاق از طرف زن قابل مطالبه است؟
پاسخ به این سوال مثبت است. در صورتی که زن درخواست طلاق دهد، می‌تواند اجرت‌المثل ایام زندگی مشترک را مطالبه کند. البته برای دریافت اجرت‌المثل، شرایطی وجود دارد که باید برآورده شود. یکی از این شرایط، عدم قصد تبرع (هدیه دادن) زوجه در انجام امور منزل است. به عبارت دیگر، زن باید اثبات کند که کارهای انجام‌شده به قصد تبرع نبوده است.
میزان اجرت المثل در سال ۱۴۰۳
میزان اجرت المثل زوجه در سال ، با توجه به نظر کارشناس رسمی دادگستری تعیین می‌گردد. این میزان با در نظر گرفتن شرایط زندگی و کارهای انجام‌شده توسط زن در طول زندگی مشترک، مشخص می‌شود. کارشناسان رسمی دادگستری با بررسی مستندات و شنیدن اظهارات طرفین، مبلغ نهایی را تعیین می‌کنند.
شرایط دریافت اجرت‌المثل
برای دریافت اجرت‌المثل، زن باید شرایط زیر را داشته باشد:
- عدم قصد تبرع : زن باید اثبات کند که کارهای انجام‌شده به قصد تبرع نبوده است.
- ثبت دادخواست : زن باید دادخواست مربوطه را از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت و به دادگاه خانواده ارجاع دهد.
- ارائه مدارک و مستندات : زن باید مدارک و مستندات لازم را برای اثبات انجام کارها و عدم قصد تبرع ارائه دهد.
نحوه و هزینه درخواست اجرت‌المثل
برای ثبت دادخواست اجرت‌المثل، زن باید از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی اقدام کند. این دفاتر پس از ثبت دادخواست، آن را به دادگاه خانواده ارجاع می‌دهند. هزینه‌های مربوط به ثبت دادخواست و کارشناسی نیز باید توسط زن پرداخت شود.
مراحل درخواست اجرت‌المثل
- ثبت دادخواست : زن باید دادخواست خود را از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت کند.
- ارجاع به دادگاه خانواده : دادخواست به دادگاه خانواده ارجاع داده می‌شود.
- انتخاب کارشناس : دادگاه، کارشناس رسمی دادگستری را برای بررسی موضوع و تعیین میزان اجرت‌المثل انتخاب می‌کند.
- بررسی و تعیین اجرت‌المثل : کارشناس با بررسی مستندات و شنیدن اظهارات طرفین، میزان اجرت‌المثل را تعیین می‌کند.
- صدور حکم : دادگاه با توجه به نظر کارشناس، حکم نهایی را صادر می‌کند.
شرایط دریافت اجرت‌المثل در صورت طلاق از طرف زن
پیش از آنکه به بررسی میزان اجرت‌المثل زن در سال ۱۴۰۳ بپردازیم، ضروری است ابتدا به این پرسش پاسخ دهیم که شرایط دریافت اجرت‌المثل در صورت طلاق از طرف زن چیست؟
بدون احراز این شرایط، امکان مطالبه اجرت‌المثل برای زوجه وجود نخواهد داشت. لذا در این بخش به توضیح مفصل و با جزئیات شرایط دریافت اجرت‌المثل در فرضی که طلاق از طرف زن باشد، خواهیم پرداخت.
شرایط دریافت اجرت‌المثل
انجام کارهایی که شرعاً بر عهده زن نمی‌باشد
وجود اجرت عرفی برای کارهای انجام‌شده
شرط دیگر این است که کارهای انجام‌گرفته باید عرفاً دارای اجرت باشند. در نتیجه، برای کارهایی که زن در منزل مشترک انجام داده و عرفاً برای آن اجرتی در نظر گرفته نمی‌شود، اجرت‌المثلی توسط دادگاه نیز تعیین نخواهد شد. البته به طور معمول، کارهای انجام‌گرفته توسط زنان از دیدگاه عرف دارای ارزش بوده و می‌توان برای آن اجرت دریافت کرد.
عدم وجود قصد تبرع (رایگان انجام دادن کار)
یکی دیگر از شرایط مهم، عدم وجود قصد تبرع در زوجه است. منظور از قصد تبرع، قصد رایگان انجام دادن کار است. بنابراین، برای مطالبه اجرت‌المثل کارها، لازم است زوجه قصد رایگان انجام دادن آن کارها را نداشته باشد.
انجام کارها به دستور یا درخواست شوهر
یکی دیگر از شرایط دریافت اجرت‌المثل زن، لزوم انجام کارها به دستور یا درخواست شوهر است. البته منظور قانونگذار از دستور شوهر لزوماً امر و فرمان وی نبوده، بلکه مقصود بیشتر درخواست زوج می‌باشد.
اثبات شرایط به دادگاه
شرط نهایی برای دریافت اجرت‌المثل زوجه، اثبات تمامی شرایط مذکور به دادگاه است. البته به طور معمول، دادگاه‌های خانواده و رویه قضایی موجود در این دادگاه‌ها در مورد این شرط سخت‌گیری نکرده و با ارائه مدارک زوجیت و مطالبه زن، حکم به پرداخت اجرت‌المثل را صادر می‌نمایند.
نکته مهم در مورد وکالت طلاق
نکته مهمی که در رابطه با شرایط دریافت اجرت‌المثل در صورت طلاق از طرف زن باید به آن توجه شود، این است که اگر طلاق از طرف زن با استناد به وکالت طلاق وی باشد، برای دریافت اجرت‌المثل از سوی زوجه لازم است حق دریافت این نوع از اجرت در وکالت‌نامه طلاق ساقط نشده باشد.
بررسی جامع میزان اجرت‌المثل در صورت طلاق از طرف زن در سال ۱۴۰۳
اجرت‌المثل در قانون مدنی و قانون حمایت خانواده
در قوانین موجود، از جمله قانون مدنی و قانون حمایت خانواده، هیچ دستورالعمل یا مبلغ ثابتی برای اجرت‌المثل در نظر گرفته نشده است. قانونگذار تعیین میزان اجرت‌المثل را به عهده قاضی گذاشته و از ارائه جزئیات دقیق خودداری کرده است. این موضوع به این معناست که هر پرونده بر اساس شرایط خاص خود بررسی و مبلغ اجرت‌المثل تعیین می‌شود.
رویه قضایی و نحوه تعیین میزان اجرت‌المثل
در دادگاه‌های خانواده، رویه قضایی نیز به همین صورت است. یعنی هیچ مبلغ ثابتی برای تمامی پرونده‌ها وجود ندارد و قاضی با توجه به شرایط و شواهد موجود، مبلغی را تعیین می‌کند. این شرایط شامل حجم و نوع کارهای انجام‌شده توسط زن در طول زندگی مشترک است.
مثال‌های عملی از تعیین اجرت‌المثل
برای درک بهتر این موضوع، می‌توان به چند مثال عملی اشاره کرد:
زندگی مشترک با خانواده شوهر
زنی که به همراه همسر خود با پدر و مادر شوهر زندگی می‌کرده و مسئولیت‌های زیادی در قبال آن‌ها داشته، نسبت به زنی که فقط از فرزند خود مراقبت می‌کرده، اجرت‌المثل بیشتری دریافت خواهد کرد.
زندگی جدا از همسر
در مواردی که زن و شوهر چند سال قبل از طلاق به صورت جداگانه زندگی کرده‌اند، مبلغ اجرت‌المثل زوجه کمتر خواهد بود، زیرا زن در این مدت مسئولیت‌های خانه را انجام نداده است.
نقش کارشناسان رسمی دادگستری در تعیین اجرت‌المثل
در نهایت، برای تعیین دقیق میزان اجرت‌المثل، قضات دادگاه‌های خانواده از کارشناسان رسمی دادگستری استفاده می‌کنند. این کارشناسان با بررسی دقیق شرایط، نوع و حجم کارهای انجام‌شده توسط زن، نظر خود را به دادگاه اعلام می‌کنند. قاضی نیز براساس این نظر، حکم نهایی را صادر می‌کند.
مراحل ارجاع به کارشناس رسمی
- ارجاع پرونده به کارشناس: پس از طرح دعوی، دادگاه پرونده را به کارشناس رسمی دادگستری ارجاع می‌دهد.
- بررسی شواهد و مستندات: کارشناس با بررسی دقیق مدارک و شواهد موجود، شامل شهادت شهود و مستندات کتبی، گزارشی تهیه می‌کند.
- ارائه گزارش به دادگاه: کارشناس نظر خود را به صورت کتبی به دادگاه ارائه می‌دهد.
- صدور حکم توسط قاضی: قاضی براساس نظر کارشناس و سایر شواهد موجود، حکم نهایی را صادر می‌کند.
عوامل تاثیرگذار بر میزان اجرت‌المثل
عوامل متعددی بر میزان اجرت‌المثل تاثیرگذار هستند که به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:
مدت زمان زندگی مشترک
هرچه مدت زمان زندگی مشترک طولانی‌تر باشد، میزان اجرت‌المثل بیشتر خواهد بود.
نوع کارهای انجام‌شده
کارهای انجام‌شده توسط زن، شامل امور خانه، مراقبت از فرزندان و کمک به امور مالی خانواده، بر میزان اجرت‌المثل تاثیر دارد.
شواهد و مدارک موجود
مدارک و شواهدی که نشان‌دهنده حجم و نوع کارهای انجام‌شده توسط زن است، نقش مهمی در تعیین اجرت‌المثل دارند.
شهادت شهود
شهادت افرادی که از نزدیک با زندگی زوجین آشنا هستند، می‌تواند در تعیین میزان اجرت‌المثل موثر باشد.
میزان اجرت‌المثل در صورت طلاق از طرف زن در سال ۱۴۰۳ ، متغیر بوده و بستگی به شرایط و اوضاع و احوال خاص هر پرونده دارد. این مبلغ پس از ارزیابی دقیق کارشناس رسمی دادگستری و براساس حجم و نوع کارهای انجام‌شده توسط زن تعیین می‌شود. بنابراین، برای دستیابی به اطلاعات دقیق و کامل در این زمینه، مشاوره با وکلای مجرب و آگاه به قوانین حقوق خانواده و بهره‌گیری از کارشناسان رسمی دادگستری، توصیه می‌شود.
نحوه درخواست اجرت‌المثل در صورت طلاق از طرف زن
درخواست اجرت‌المثل در شرایطی که زن به دنبال طلاق است، می‌تواند همراه با دادخواست طلاق یا به‌صورت جداگانه ارائه شود. در ادامه به بررسی جزئیات هر دو حالت می‌پردازیم.
درخواست اجرت‌المثل همراه با دادخواست طلاق از طرف زن
در صورتی که زوجه بخواهد ضمن دعوای اصلی طلاق، اجرت‌المثل خود را نیز مطالبه نماید، مراحل زیر باید طی شود:
تنظیم دادخواست اجرت‌المثل
- درج درخواست اجرت‌المثل در ستون خواسته: در دادخواست طلاق، علاوه بر درخواست طلاق، باید درخواست اجرت‌المثل با جلب نظر کارشناس نیز قید شود.
- محاسبه اجرت‌المثل توسط کارشناس: پس از تنظیم دادخواست، محاسبه اجرت‌المثل به‌وسیله کارشناس رسمی دادگستری انجام خواهد شد.
ثبت دادخواست اجرت‌المثل
- ثبت نام در سامانه ثنا: زوجه یا وکیل وی باید در سامانه ثنا ثبت‌نام کرده و حساب کاربری ایجاد نمایند.
- مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی: برای ثبت دادخواست طلاق و اجرت‌المثل، به یکی از این دفاتر مراجعه کرده و دادخواست را ثبت کنند.
- ارجاع به دادگاه خانواده: دادخواست توسط دفاتر خدمات الکترونیک قضایی به دادگاه خانواده دارای صلاحیت ارسال می‌گردد.
رسیدگی دادگاه
- تعیین وقت رسیدگی: دادخواست به یکی از شعبه‌های دادگاه خانواده ارجاع شده و وقت رسیدگی تعیین می‌شود.
- حضور در جلسه دادرسی: زن و شوهر برای شرکت در جلسه دادرسی دعوت می‌شوند.
- ارجاع به کارشناس رسمی: دادگاه درخواست اجرت‌المثل را به کارشناس رسمی دادگستری ارجاع داده و پس از تعیین مبلغ، ضمن حکم طلاق، به پرداخت اجرت‌المثل نیز حکم خواهد داد.
درخواست اجرت‌المثل جدا از دادخواست طلاق از طرف زن
در شرایطی که زوجه ابتدا دادخواست طلاق را ارائه دهد و سپس برای دریافت حقوق مالی خود، از جمله اجرت‌المثل اقدام نماید، مراحل زیر را دنبال می‌کند:
تنظیم دادخواست اجرت‌المثل
- تنظیم دادخواست اجرت‌المثل: زوجه باید دادخواست اجرت‌المثل را تنظیم نماید.
- ثبت نام در سامانه ثنا: ثبت دادخواست منوط به ثبت نام زوجه در سامانه ثنا است.
ثبت دادخواست
- مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی: پس از تنظیم دادخواست، زوجه یا وکیل وی باید به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده و دادخواست را ثبت نمایند.
- ارجاع به دادگاه خانواده: دادخواست به یکی از شعبهبرای ثبت و ارجاع هر دادخواستی، لازم است تا خواهان مدارک مشخص شده را در دادخواست خود ذکر کرده و این مدارک را ضمیمه دادخواست خود نماید. درخواست اجرت‌المثل در صورت طلاق از طرف زن نیز از این قاعده مستثنی نیست و ثبت و ارجاع آن، مشروط به ارائه مدارک لازم است.
- تعیین وقت رسیدگی: دادخواست به یکی از شعبه‌های دادگاه خانواده ارجاع شده و وقت رسیدگی تعیین می‌شود.
- حضور در جلسه دادرسی: زن و شوهر برای شرکت در جلسه دادرسی دعوت می‌شوند.
- ارجاع به کارشناس رسمی: در صورت وجود شرایط دریافت اجرت‌المثل، دادگاه موضوع را به کارشناس رسمی دادگستری ارجاع داده و پس از تعیین مبلغ، رای بر پرداخت آن صادر خواهد کرد.
مدارک لازم برای درخواست اجرت‌المثل در صورت طلاق از طرف زن
برای ثبت و ارجاع هر دادخواستی، لازم است تا خواهان مدارک مشخص شده را در دادخواست خود ذکر کرده و این مدارک را ضمیمه دادخواست خود نماید. درخواست اجرت‌المثل در صورت طلاق از طرف زن نیز از این قاعده مستثنی نیست و ثبت و ارجاع آن، مشروط به ارائه مدارک لازم است.
این مدارک شامل موارد زیر می‌باشد:
شناسنامه زوجه
شناسنامه زوجه به عنوان یکی از مدارک شناسایی اصلی، باید به دادخواست ضمیمه گردد. این مدرک نشان‌دهنده هویت زوجه و وضعیت تأهل او می‌باشد.
کارت ملی زوجه
کارت ملی زوجه نیز به عنوان مدرک شناسایی لازم است. این کارت، اطلاعات دقیق‌تری از زوجه شامل شماره ملی و مشخصات فردی را در بر دارد و برای تأیید هویت او ضروری است.
قباله ازدواج یا همان عقدنامه
قباله ازدواج یا عقدنامه، مدرک قانونی ازدواج میان زن و شوهر است. این سند رسمی، به عنوان اثبات ازدواج و تعیین تاریخ و شرایط ازدواج استفاده می‌شود و در پرونده‌های مربوط به اجرت‌المثل نقش اساسی دارد.
استشهادیه
در صورتی که زوجه برای اثبات برخی از کارهای خاص انجام شده، همچون مراقبت از والدین شوهر، قصد استناد به شهادت شهود را داشته باشد، باید استشهادیه مربوطه را ضمیمه دادخواست نماید. این سند باید توسط شاهدان معتبر امضا و تأیید شود و جزئیات خدمات ارائه شده توسط زوجه را مشخص نماید.
هزینه درخواست اجرت‌المثل در سال ۱۴۰۳
پس از بررسی مدارک لازم برای درخواست اجرت‌المثل در صورت طلاق از طرف زن، به توضیح هزینه این درخواست در سال ۱۴۰۳ می‌پردازیم. اگر زوجه قصد طلاق و دریافت اجرت‌المثل خود را داشته باشد، باید به میزان هزینه‌هایی که برای این منظور در نظر گرفته شده است، توجه کند.
این هزینه‌ها ممکن است شامل هزینه‌های دادرسی، هزینه‌های مشاوره حقوقی خانواده و سایر هزینه‌های مرتبط با پرونده باشد. میزان دقیق این هزینه‌ها بسته به شرایط پرونده و تصمیم دادگاه می‌تواند متفاوت باشد.
هزینه درخواست اجرت‌المثل در صورت طلاق از طرف زن: بررسی جزئیات و نکات مهم
در فرآیند درخواست اجرت‌المثل توسط زن در صورت طلاق، علاوه بر ارائه مدارک لازم، پرداخت هزینه‌های مربوط به این دادخواست نیز ضروری است. این هزینه‌ها شامل موارد مختلفی می‌شوند که در ادامه به تفصیل بررسی خواهند شد.
هزینه دادرسی دعوای اجرت‌المثل
مهم‌ترین هزینه در این فرآیند، هزینه دادرسی دعوا است. در سال ۱۴۰۳ ، هزینه دادرسی در مرحله بدوی برابر با ۳.۵ درصد مبلغ اجرت‌المثل تعیین شده است.
برای پرداخت این هزینه، نکات زیر باید مورد توجه قرار گیرد:
صلاحیت دادگاه خانواده
دعوای اجرت‌المثل زن، با هر مبلغی، فقط در دادگاه خانواده رسیدگی می‌شود و شورای حل اختلاف صلاحیت رسیدگی به آن را ندارد. دلیل این مسئله، عدم ذکر اجرت‌المثل در بند ج ماده ۹ قانون شوراهای حل اختلاف است. بنابراین، هزینه دادرسی این دعوا همیشه ۳.۵ درصد مبلغ اجرت‌المثل تعیین شده است.
پرداخت علی‌الحساب هزینه دادرسی
از آنجا که در زمان ثبت دادخواست، مبلغ دقیق اجرت‌المثل مشخص نیست، دفاتر خدمات قضایی مبلغی را به عنوان علی‌الحساب از زوجه دریافت می‌کنند. پس از تعیین میزان اجرت‌المثل توسط کارشناس، زن باید ۳.۵ درصد از این مبلغ را به عنوان هزینه دادرسی پرداخت کند. البته این مبلغ در مرحله اجرا تحت عنوان هزینه‌ها و خسارات دادرسی از شوهر قابل دریافت است.
تعرفه خدمات دفاتر خدمات الکترونیک قضایی
هزینه دیگری که در رابطه با درخواست اجرت‌المثل باید پرداخت شود، تعرفه خدمات دفاتر خدمات الکترونیک قضایی است. این تعرفه شامل هزینه‌های تایپ و ثبت دادخواست، ضمیمه کردن تصاویر مدارک، و پرینت از اوراق می‌شود. مجموع این هزینه‌ها معمولاً حدود ۱۰۰ هزار تومان است.
حق‌الوکاله وکیل
در صورت تمایل زوجه به استفاده از خدمات یک وکیل پایه یک دادگستری، باید هزینه حق‌الوکاله وکیل را نیز مدنظر داشته باشد. میزان حق‌الوکاله وکیل بر اساس قرارداد بین وکیل و موکل تعیین می‌شود، اما در آیین‌نامه تعرفه حق‌الوکاله نیز میزان آن مشخص شده است. برای اجرت‌المثل تا مبلغ پانصد میلیون ریال، حق‌الوکاله ۸ درصد اجرت است و نسبت به مازاد بر این مبلغ تا دو میلیارد ریال، ۷ درصد اجرت‌المثل می‌باشد.
