ماده ۱۴۸ قانون اداره کار چیست؟
ماده ۱۴۸ قانون کار چیست؟
قانون کار و قانون تامین اجتماعی هر دو با هدف حمایت از حقوق کارگران و تنظیم روابط بین کارگران و کارفرمایان ایجاد شده‌اند. این دو قانون ارتباط بسیار نزدیکی با یکدیگر دارند و در بسیاری از موارد مکمل هم هستند و به بهبود شرایط کاری و رفاه کارگران کمک می‌کنند.
[box type=”info” align=”” class=”” width=””]یکی از موارد مهم که نشان‌دهنده تعامل بین این دو قانون است، ماده ۱۴۸ قانون کار است. این ماده بر الزام کارفرما به بیمه کردن کارگران تأکید دارد. به عبارتی، کارفرما موظف است تمامی کارگران خود را مطابق با شرایط قانون کار، بیمه کند. این الزام به منظور حمایت از کارگران در برابر حوادث و بیماری‌ها و تأمین امنیت شغلی و رفاه آنها تدوین شده است.[/box]
در ادامه، به بررسی دقیق‌تر ماده ۱۴۸ قانون کار، دستورالعمل‌های اجرایی آن، مزایای بیمه کارگران و جرائمی که در صورت عدم رعایت این ماده برای کارفرمایان در نظر گرفته شده است، خواهیم پرداخت. این بررسی شامل توضیحاتی درباره نحوه اجرای بیمه، مزایای آن برای کارگران مانند پوشش درمانی و بازنشستگی، و همچنین پیامدهای قانونی عدم بیمه کردن کارگران توسط کارفرما می‌باشد. این ماده، با تأکید بر مسئولیت‌های کارفرما، نقش مهمی در حمایت از حقوق کارگران و بهبود شرایط کاری آنان ایفا می‌کند.
متن ماده ۱۴۸ قانون اداره کار چیست؟
[box type=”success” align=”” class=”” width=””]کارفرمایانِ کارگاه‌های مشمول این قانون مکلفند براساس قانون تامین اجتماعی نسبت به بیمه نمودن کارگران واحد خود اقدام نمایند.[/box]
این ماده از قانون کار بر الزام کارفرمایان به بیمه کردن کارگران تأکید دارد. بر اساس این ماده، تمامی کارفرمایانی که کارگاه‌های آنها تحت پوشش قانون کار قرار دارند، باید مطابق با مقررات قانون تامین اجتماعی، کارگران خود را بیمه کنند. هدف از این الزام، حمایت از کارگران در برابر ریسک‌های مختلف مانند حوادث کاری، بیماری‌ها، و تأمین امنیت شغلی و رفاهی آنها است.
[box type=”note” align=”” class=”” width=””]رعایت این ماده از سوی کارفرمایان، نه تنها به حفظ حقوق کارگران کمک می‌کند، بلکه باعث ایجاد یک محیط کاری امن‌تر و پایدارتر نیز می‌شود. در ادامه، به بررسی دقیق‌تر تفسیر این ماده، دستورالعمل‌های اجرایی، مزایای بیمه برای کارگران و جرائم احتمالی در صورت عدم رعایت این الزام قانونی خواهیم پرداخت.[/box]
تفسیر ماده ۱۴۸ قانون کار چیست؟
همانطور که از متن ماده ۱۴۸ قانون کار مشخص است، این ماده بیان می‌کند که تمامی کارگاه‌های مشمول قانون کار، موظف به بیمه نمودن کارگران خود بر طبق مقررات این ماده هستند. این الزام به این معناست که کارفرمایان نمی‌توانند به صورت سلیقه‌ای یا اختیاری در مورد بیمه کردن یا نکردن کارگران تصمیم‌گیری کنند؛ بلکه موظفند به صورت قانونی و با رعایت دقیق مفاد قانون تامین اجتماعی، کارگران واحد خود را بیمه نمایند.
لازم به ذکر است که تنها کارگاه‌هایی که تحت پوشش قانون کار هستند ملزم به رعایت ماده ۱۴۸ قانون کار می‌باشند. کارگاه‌های خانوادگی یا کارگاه‌هایی که دارای شرایط و آیین‌نامه خاص استخدامی یا موازین استخدامی کشوری هستند، بر اساس ماده ۱۸۸ قانون کار، مشمول این ماده نمی‌باشند و الزامی برای رعایت ماده ۱۴۸ قانون کار ندارند.
به عبارت دیگر، کارگاه‌های مشمول قانون کار باید بدون استثناء و با دقت کامل به بیمه نمودن کارگران خود اقدام کنند، در حالی که کارگاه‌های مستثنی شده طبق ماده ۱۸۸، تحت قوانین و مقررات خاص خود عمل می‌کنند و از الزام به بیمه نمودن کارگران بر اساس ماده ۱۴۸ معاف هستند.
[box type=”note” align=”” class=”” width=””]این تفسیر به وضوح نشان می‌دهد که هدف ماده ۱۴۸ قانون کار، تضمین حمایت از کارگران از طریق بیمه اجتماعی است، و استثنائات مشخص شده در ماده ۱۸۸ نیز به منظور تطبیق با شرایط خاص برخی از کارگاه‌ها و نوع استخدام آنها لحاظ شده است.[/box]
دستورالعمل ماده ۱۴۸ قانون کار چیست؟
شیوه‌نامه مشترک وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و سازمان تأمین اجتماعی
در تاریخ ۱۴۰۲/۰۱/۲۷، شیوه‌نامه مشترک دستورالعمل ماده ۱۴۸ قانون کار، که با همکاری وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و سازمان تأمین اجتماعی تدوین شده است، طی بخشنامه شماره ۱۰۶۰۰ ابلاغ گردید. این شیوه‌نامه شامل بخش‌ها و فصول مختلفی است که در ادامه به شرح فصل اول آن می‌پردازیم.
چگونگی احراز شمول ماده ۱۴۸ قانون کار
مشمولیت کارگاه بر اساس ماده ۱۴۸ قانون کار
اگر ادله‌ای مبنی بر مشمولیت کارگاه طبق ماده ۱۴۸ قانون کار ارائه گردد، تنها دوره‌ای که کارگاه مشمول این قانون باشد ملاک صدور رأی خواهد بود.
[box type=”shadow” align=”” class=”” width=””]به‌عنوان مثال، اگر کارگاهی در یک دوره به‌صورت خانوادگی فعالیت داشته و در دوره‌ای دیگر به واسطه ورود فردی غیر از افراد مذکور در ماده ۱۸۸ قانون کار از شرایط کارگاه خانوادگی خارج شده باشد، هرگونه ادعا از جانب پرسنل آن کارگاه مبنی بر شمول ماده ۱۴۸ قانون کار تنها در بازه زمانی خروج از شرایط کارگاه خانوادگی بررسی می‌شود.[/box]
استثناهای مشمولیت ماده ۱۴۸ قانون کار چیست؟
اگر مشخص شود فرد خواهان مشمول قوانین استخدامی کشوری و یا مقررات خاص استخدامی بوده و یا در کارگاهی مشغول به کار بوده که بصورت خانوادگی اداره می‌شده است، اجرای ماده ۱۴۸ قانون کار برای او موضوعیت ندارد.
[box type=”shadow” align=”” class=”” width=””]به‌عنوان مثال، فردی که به استخدام سازمانی درآمده است که آیین‌نامه استخدامی خاص خود را دارد، یا جزو ارگان‌های دولتی است، و یا در کارگاه خانوادگی مشغول به کار باشد (رابطه صاحب کار و پرسنل تنها از نوع درجه اول طبقه اول یعنی همسر، فرزندان و والدین باشد)، طبق ماده ۱۸۸ قانون کار از شمول این قانون مستثنی است و نمی‌تواند مطالبه‌ای بر اساس ماده ۱۴۸ قانون کار داشته باشد.[/box]
مقررات خاص بیمه‌ای
اگر فرد مشمول مقررات خاص بیمه‌ای مانند کارگران ساختمانی، قالیبافان، رانندگان مشاغل آزاد، بیمه‌های توافقی و… باشد، اجرای ماده ۱۴۸ قانون کار منتفی می‌شود، مگر آنکه بتوان با ادله رابطه کارگر و کارفرمایی را ثابت کرد.
استثناهای قانونی برنامه‌های توسعه
کارگاه‌هایی که در برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی از قانون کار مستثنی شده‌اند، نیازی به اجرای ماده ۱۴۸ قانون کار ندارند.
ممنوعیت بکارگیری افراد زیر ۱۵ سال
[box type=”success” align=”” class=”” width=””]با توجه به ماده ۷۹ قانون کار مبنی بر ممنوعیت بکارگیری افراد زیر ۱۵ سال، اجرای ماده ۱۴۸ قانون کار برای این افراد موضوعیت ندارد.[/box]
برای رفع مشکلات بیمه‌ای بنگاه اقتصادی خود، می‌توانید از مشاوره بیمه با وکیل بیمه و کار تلفنی یاسا استفاده نمایید.
ارتباط ماده ۱۴۸ قانون کار با ماده ۳۶ قانون تأمین اجتماعی چیست؟
ماده ۳۶ قانون تأمین اجتماعی
ماده ۳۶ قانون تأمین اجتماعی تأکید دارد که کارفرما مسئولیت بیمه کردن کارگران خود را بر عهده دارد. بر اساس این ماده، کارفرما باید حق بیمه سهم خود و سهم بیمه‌شده (کارگر) را به سازمان تأمین اجتماعی پرداخت کند. این ماده به منظور حفظ حقوق کارگران و تأمین امنیت اجتماعی آنان تصویب شده است.
ماده ۱۴۸ قانون کار
ماده ۱۴۸ قانون کار نیز به منظور حمایت از قشر کارگران و پشتیبانی از اجرای ماده ۳۶ قانون تأمین اجتماعی تدوین شده است. این ماده کارفرمایان و کارگاه‌های مشمول قانون کار را موظف می‌کند تا کارگران خود را نزد سازمان تأمین اجتماعی بیمه کنند. هدف اصلی این ماده، تضمین پوشش بیمه‌ای برای تمامی کارگران و افزایش امنیت شغلی و اجتماعی آنها است.
ارتباط بین ماده ۳۶ قانون تأمین اجتماعی و ماده ۱۴۸ قانون کار
ارتباط مستقیم بین این دو ماده به این صورت است که ماده ۱۴۸ قانون کار، اجرای ماده ۳۶ قانون تأمین اجتماعی را تضمین می‌کند. در واقع، ماده ۱۴۸ قانون کار ابزاری است برای تحقق اهداف ماده ۳۶ قانون تأمین اجتماعی. این ارتباط نشان‌دهنده تلاش قانون‌گذار برای ایجاد یک سیستم حمایتی یکپارچه برای کارگران است، به‌طوری‌که هیچ کارگری بدون پوشش بیمه‌ای باقی نماند.
[box type=”shadow” align=”” class=”” width=””]با توجه به این ارتباط، می‌توان گفت که ماده ۱۴۸ قانون کار مکمل و حامی ماده ۳۶ قانون تأمین اجتماعی است. هر دو ماده به‌طور همزمان تلاش می‌کنند تا شرایط بهتری را برای کارگران فراهم کنند و اطمینان حاصل کنند که تمامی کارگران از حقوق بیمه‌ای خود بهره‌مند شوند. [/box]
[box type=”info” align=”” class=”” width=””]بنابراین، کارفرمایان موظفند نه‌تنها به اجرای ماده ۳۶ قانون تأمین اجتماعی پایبند باشند، بلکه باید ماده ۱۴۸ قانون کار را نیز رعایت کنند تا کارگران از تمامی مزایای قانونی بیمه‌ای برخوردار شوند.[/box]
مزایای پنهان ماده ۱۴۸ قانون کار برای کارفرما چیست؟
مزایای آشکار برای کارگران
ماده ۱۴۸ قانون کار به ظاهر بیشتر به نفع کارگران است، زیرا این ماده مزایای فراوانی از جمله خدمات درمانی، سابقه بیمه، امکان استفاده از بیمه بیکاری، و همچنین بازنشستگی و مستمری را برای آنان فراهم می‌آورد. با این حال، این ماده قانونی برای کارفرما نیز مزایایی پنهان دارد که در ادامه به آنها می‌پردازیم.
مزایای پنهان برای کارفرما
کاهش هزینه‌های احتمالی در صورت بروز حوادث
اگر در محیط کار حادثه‌ای برای کارگران رخ دهد که منجر به نقص عضو یا فوت آنان شود و کارفرما طبق ماده ۱۴۸ قانون کار عمل نکرده باشد، تمامی هزینه‌های درمانی و مستمری خانواده کارگر به‌صورت مادام‌العمر بر عهده کارفرما خواهد بود. این مسئله نه تنها از لحاظ مالی بلکه از لحاظ روحی و روانی نیز فشار زیادی بر کارفرما وارد می‌کند.
[box type=”success” align=”” class=”” width=””]اما اگر کارفرما طبق ماده ۱۴۸ قانون کار و ماده ۳۶ قانون تأمین اجتماعی عمل کرده و کارگران خود را بیمه کرده باشد، در صورت بروز حادثه، سازمان تأمین اجتماعی مسئولیت تأمین هزینه‌ها را بر عهده می‌گیرد. این امر باعث می‌شود کارفرما از پرداخت هزینه‌های گزاف در امان باشد.[/box]
حفاظت قانونی و کاهش ریسک‌های حقوقی
با بیمه کردن کارگران، کارفرما از لحاظ قانونی در موقعیت بهتری قرار می‌گیرد و از مواجهه با دعاوی حقوقی سنگین و پرداخت جریمه‌های احتمالی مرتبط با عدم رعایت قوانین بیمه‌ای مصون می‌ماند.
افزایش رضایت و انگیزه کارگران
بیمه کردن کارگران باعث افزایش رضایت شغلی و انگیزه آنان می‌شود، زیرا کارگران احساس امنیت بیشتری دارند و می‌دانند در صورت بروز مشکلات، پشتوانه مالی مناسبی دارند. این افزایش رضایت می‌تواند منجر به بهبود بهره‌وری و کاهش نرخ ترک خدمت شود.
بهبود تصویر و اعتبار کارفرما
رعایت قوانین بیمه‌ای و ایجاد محیط کاری امن و مطمئن، بهبود تصویر و اعتبار کارفرما در نزد کارگران، جامعه و نهادهای نظارتی را به دنبال دارد. این اعتبار می‌تواند به جذب نیروی کار ماهرتر و همچنین تقویت روابط با مشتریان و تأمین‌کنندگان کمک کند.
با توجه به این مزایا، می‌توان نتیجه گرفت که اجرای ماده ۱۴۸ قانون کار نه تنها برای کارگران بلکه برای کارفرمایان نیز بسیار حائز اهمیت است. این ماده قانونی با کاهش هزینه‌های احتمالی ناشی از حوادث کاری، حفاظت قانونی، افزایش رضایت و انگیزه کارگران، و بهبود تصویر و اعتبار کارفرما، مزایای پنهانی را به همراه دارد که در نهایت به نفع تمامی طرف‌های درگیر خواهد بود.
تأثیر ماده ۱۴۸ قانون کار بر سختی کارها چیست؟
عدم اشاره به جداکردن کارهای سخت
در ماده ۱۴۸ قانون کار، صریحاً به جدایی قانونی برای کارهای مشمول سختی کار یا غیرمشمول از آن اشاره نشده است. به عبارت دیگر، قانون کار این تفکیک را در خود ندارد و فقط الزام رعایت این ماده برای مشمولین قانون کار ذکر شده است.
تأثیر بر مشمولین قانون کار
بنابراین، اگر یک کارگاه مشمول قانون کار باشد و در حین کارشناسی، به عنوان یک صنعت یا شغل سخت و زیان‌آور شناخته شود، کارفرما همچنان ملزم به رعایت ماده ۱۴۸ قانون کار می‌باشد. به‌عبارتی، وجود سختی‌ها در شغل یا صنعت مذکور تأثیری بر الزام اجرای این ماده قانونی ندارد.
[box type=”note” align=”” class=”” width=””]با توجه به عدم اشاره مستقیم به جدایی قانونی برای کارهای سخت در ماده ۱۴۸ قانون کار، این ماده در تمامی مواردی که کارگاه مشمول قانون کار است، اعمال می‌شود، بدون توجه به نوع شغل یا صنعت و زمینه فعالیت آن. این موضوع نشان‌دهنده است که قانون کار، برابری در اجرای حقوق کارگران را تضمین می‌کند، بدون توجه به سختی‌ها یا خطرات مرتبط با شغل یا صنعت مربوطه.[/box]
جریمه عدم رعایت ماده ۱۴۸ قانون کار چیست؟
عدم رعایت ماده ۱۴۸ قانون کار
[box type=”info” align=”” class=”” width=””]اگر کارفرما بر خلاف احکام ماده ۱۴۸ قانون کار از بیمه‌نمودن کارگران خود امتناع ورزد، به او جریمه تعلق می‌گیرد. این ماده قانونی مصوب، جریمه‌ای برای کسانی که از رعایت وظیفه بیمه‌نمودن کارگران منصرف می‌شوند، تعیین کرده است.[/box]
نحوه محاسبه جریمه
طبق ماده ۱۸۳ قانون کار، کارفرما مشمول جریمه می‌شود و مجبور است به پرداخت جریمه‌ای نقدی بپردازد که معادل ۲ تا ۱۰ برابر حق بیمه متوجه کارگر است. این جریمه همراه با پرداخت حق بیمه کارگران طبق نرخ روز بیمه تامین اجتماعی محاسبه می‌شود.
تعیین ضریب جریمه
ضریب این جریمه با توجه به شرایط و امکانات و مراتب جرم کارفرمای خاطی تعیین می‌شود. به عبارت دیگر، شدت و میزان جرم، موقعیت و مرتبه انحراف کارفرما از قوانین را مشخص می‌کند.
[box type=”note” align=”” class=”” width=””]با توجه به وضوح ماده ۱۴۸ قانون کار، عدم رعایت این ماده توسط کارفرما ممکن است منجر به جریمه نقدی شدیدی شود. این جریمه همچنین نشان از جدیت دولت در اجرای قوانین کار و حمایت از حقوق کارگران دارد، زیرا بیمه‌نمودن کارگران یکی از اصول مهم حقوقی در حوزه کار است و حفظ آن ضروری است.[/box]
روند و روش درخواست براساس ماده ۱۴۸ قانون کار چگونه است؟
ثبت شکایت توسط کارگر
اگر کارگری نسبت به عدم رعایت و اجرای ماده ۱۴۸ قانون کار از سوی کارفرمای خود شکایت داشته باشد، می‌تواند با ثبت شکایت از طریق اداره کار، حق خود را ارجاع دهد.
مراحل درخواست
اثبات مشمولیت کارگاه در قانون کار
در ابتدا باید اثبات شود که کارگاه مورد شکایت مشمول قوانین کار است.
اثبات رابطه کارگر و کارفرما
باید رابطه کارگر و کارفرما نسبت به عدم اجرای ماده ۱۴۸ قانون کار اثبات شود.
بررسی ادله و تحقیقات
پس از ثبت شکایت، کارشناسان اداره کار و همچنین کارشناسان سازمان تامین اجتماعی، ادله و مستندات را بررسی و تحقیق می‌کنند.
اگر طی بررسی ادله و تحقیقات، کارشناسان به قطعیت در مورد اصالت ادله و رابطه کارگر و کارفرمایی تابع قانون کار برسند، کارفرما مشمول اجرای ماده ۱۴۸ قانون کار خواهد بود. به عبارت دیگر، ایشان علاوه بر الزام به پرداخت حق بیمه سنوات کار کارگر، ممکن است مشمول جریمه‌های سنگین نیز شوند، که این جریمه‌ها معمولاً با توجه به شدت و جدیت تخلفات تعیین می‌شوند.
پرسش‌های متداول درباره ماده ۱۴۸ قانون کار
ماده ۱۴۸ قانون کار چیست؟
ماده ۱۴۸ قانون کار به کارفرمایانِ کارگاه‌های مشمول این قانون تکلیف می‌دهد که براساس قوانین تامین اجتماعی، بیمه‌نمایندگی کارگران واحدهای خود را انجام دهند.
جرائم عدم رعایت ماده ۱۴۸ قانون کار چیست؟
جرائمی که به علت عدم رعایت ماده ۱۴۸ قانون کار برای کارفرمایان پیش می‌آید عبارتند از:
- پرداخت حق بیمه کارگران به اندازه‌ی نرخ روز بیمه تامین اجتماعی.
- پرداخت جریمه نقدی، که معادل ۲ تا ۱۰ برابر حق بیمه کارگر است.
مشاوره حقوقی با وکیل اداره کار
مشاوره حقوقی با وکیل اداره کار درباره ماده ۱۴۸ قانون کار یعنی مشاوره در خصوص تکالیف و حقوق کارفرمایان و کارگران بر اساس این ماده است.
وکیل اداره کار می‌تواند به شما راهنمایی کند که چگونه این ماده را در مورد واقعه‌ی خاصی که در آن درگیر هستید، تفسیر کنید و حقوق و تکالیف شما و شخص مقابلتان چگونه است.
[box type=”note” align=”” class=”” width=””]وکیل کار می‌تواند شما را در مورد روند ثبت شکایت، اثبات مشمولیت کارگاه در قانون کار، و بررسی ادله و تحقیقات کمک کند. همچنین، او می‌تواند شما را در مورد جرایم و جریمه‌هایی که در صورت عدم رعایت این ماده ممکن است برای کارفرما پیش آید، راهنمایی کند. در نتیجه، این مشاوره به شما کمک می‌کند تا حقوق خود را در مقابل کارفرمای خود به درستی دفاع کنید و اقدامات لازم را برای حفظ آنها بگیرید.[/box]
